ODTÜ Makina Mühendisliği ME407 Mechanical Engineering Design dersi ve kısaca yaşananlar

Nerden başlasam bilmiyorum, bu sefer çok zorlandım. 407 kodlu bi dersimiz var, ismi Mechanical Engineering Design. “Bitirme Projesi “ diyip geçemiyo insan, çünkü garip illet bişey. Makinanın bitirme projesi olduğu için ortaya baya somut, 3 boyutlu, çalışan gerçek makinalar / ürünler / tasarımlar çıkıyor. Hangi projeyi seçerseniz seçin böyle şeyler yapmamış insanlar için oldukça karmaşık bir süreç. Derslerde tamamen buna yönelik şeyler görsek gene karmaşık olurdu, çünkü gerçekten bişey üretip ortaya çıkarmak farklı. Proje seçip yapmanın ötesinde dersin bir finali, 2 sunumu,6 rapor teslimi ve haftada 4 saat dersi var. Onun dışında bazı haftalar workshop denen hoca ve asistanla oturup toplantı yapılan aktiviteler var. İnsan oturup hocayla beraber tasarım yapıyo, hocadan fikir alıp eksikleri sorup hocanın yönlendirdiği şekilde projesi şekilleniyo ve dizayn sürecini öğreniyo sanır değil mi? Hiç alakası yok. Dizayn idealde nası olmalı diye asırlarca düşünülmüş, bazı temel süreçler için bazı aktiviteler tasarlanmış ve önerilmiş. Atıyorum problem nası belirlenir, ne için tasarım yapılır, beyin fırtınası yapıp fikir nası üretilir, bu tarz şeylerin uygulanması var workshoplarda. Yani oturup hocayla projenin gerçek haline yönelik hiç bir şey konuşulmuyo, gerçek haline ulaşmak için geçilmesi gereken (kendi belirledikleri) adımlar için neler yapmak gerekir onlar konuşuluyo. Dıdısının dıdısı yani. Derste de mesela detay tasarım safhasıyla ilgili sunum yaparken diyo ki “bu noktada projelerinizin modellemesi ve simülasyonlarını yapıp aynı zamanda analizlerini yapmanız gerekiyor, bunun için sonlu elemanlar kullanan programlar sizin için çok yararlı olacak, zaten artık her mühendisin bilmesi gerekiyor”. Isı, titreşim, akışkan, mukavemet vs. sonsuz çeşit alanda ansys kullanılarak analiz yapılabildiğini biz de biliyoruz zaten. Olay nasıl yapıldığında. Kendisi ansys’te analiz yapacak olsa 3 hafta uğraşır, eminim, ama derste diyo ki haftaya kadar sisteminizin modelleyip analizini yapın. (bonus : katı modelleme programı yani çok basitçe “çizim programı” da öğretilmiyo aslında bize, 3.sınıftaki derslerin projesinde lazım olduğu için herkes kendi çabasıyla öğreniyo veya gruptaki 1 insan buna adanıyo, 1.sınıfta öğrendiğimiz çizim programı zaten hiç bir yerde kullanılmıyo) .



Bu workshoplar sırasında hocamız bir kere erken çıkmak zorunda kaldı, bir tanesinde diğer hocaya bile haber ver(e)meden gelmedi, o kadar sıkışık takvimde bizim buluşma 1 hafta sonraya atıldı. Ve zaten toplam 2 sunum varken 1 tanesine katıl(a)madı.

Dersi alan 16 grup vardı, 5 asistan, 2 hoca. Yani 16 grup için 2 hoca. Grup başına tek hocanın düştüğü bölümler var, veya projenin 1 sene sürdüğü . Biz kalabalık olduğumuz için 2 döneme yaymak zorunda kalmışlar.



Gelelim asıl konuya, biz kendimizi oldukça aşan bi proje seçmişiz. Hoşumuza gitti, biraz zor olur ama yaparız dedik aldık (siz öyle demeyin) . (ek bilgi: projeler için cepten oldukça para harcanıyo (sponsorlu projeler var onlar hariç) Bizim projede pahalı olabilecek bir sürü alet edavat vardı, dışardan alınması gereken. Ama konuya yabancı olduğumuz için bunları araştırıp karar verecek yetkinliğe geldiğimizde 1-2 ay geçmişti. Kendi başımıza çok zorlandığımız için bize yönelik workshop/seminer talep ettik (arada seminerler oluyo bu tarz), ama “X asistanına gidin o biliyodur” cevabı aldık. X asistanına gittik , bilmiyordu. Her şeyi kendimiz öğrendik, hoca en basit sorunumuza bile çözüm bulamayıp “biraz araştırın arkadaşlar” deyince bir süre sonra hocadan ümidi kestik.



Veri işleme kartı (DAQ) kullanmamız gerekiyordu, ama çok pahalı şeylerdi, onun yerine arduino kullanabilir miyiz acaba dedik, hem maliyeti inanılmaz düşürüyodu. Böyle basit bir ikilemin cevabını bile kimsede bulamadık (yani teorik olarak arduinonun bizim ihtiyaçlar için yeterli altyapıyı sağlayabileceği vb. Gibi teknik cevaplar) , en son öyle yapalım madem dedik (inanılmaz rahatladık, daq seçip almak da uzun sürecekti, vakit azdı hem de maliyet çok düştü)



Ek bilgi 1: inanılmaz mekatronik ağırlıklı bir proje (ve verilenler içinde en mekatronik olan) olmasına ve 5 asistanın 2sinin mekatronikle ilgili asistanlar olmasına rağmen bizim asistanımız mekatronikle içlerinde en az alakası olan asistandı – mantık ?? . Ek olarak bizim projeyi çok daha iyi anlayıp yönlendirebilecek robotik alanında çalışmaları olan hoca değil de diğeri bizim hocamızdı . mantık ? Neyse, bu dönem dersle hiç alakası olmayan 2 hoca her gittiğimizde güzelce cevap verdi bize. Onun dışında elektronik bölümüne ve asistanlarına gittik, çok daha fazla yardımcı oldular/olmaya çalıştılar. (bizim 5 asistanın 1 tanesi de yardımcı oldu sağolsun, bizim kendi asistanımız da çok iyi bi insandı, çok gaz verdi, ama bir insandan proje ile ilgili alabileceğiniz bir şey yoksa ve artık bunu anlamışsanız gidip tekrar tekrar sorup bilgi amaya çalışır mısınız? Son 1 ay da onla bir kere bile konuşmadık)



Ek bilgi 2: nerdeyse bütün projelerde motor kullanılıyo, motor sürmek diye ayrıca derya deniz bir kavram var. Bize motordan bahsedilen ders sayısı 1, o da 2 cümleyle geçiyo.



Detay dizayn workshopunda şöyle ilginç bir an geçti . Bizim aletin 3 boyutlu çizimini / modelini gösterdik. Motordan bahsedip soru sormaya çalışırken hoca dedi ki “hangi motor?” . Termik santral modeli değildi, yarım metrekarelik alet bizimki, 1 tanecik motor var .



Sıkıcı yerleri geçiyorum, en son proje teslimi için 3 günümüz varken sertifika töreni yapıldı (bir kaç gruba ek süre verildi 3 gün), bu sırada feedbackler alınırken biz oldukça çökmüş gözüktük ve sonsuz eleştrilerimizin bazılarını dile getirdik. Hocamız arada dedi ki “hiç olumlu eleştri yok mu, hiç mi güzel bişey olmadı arkadaşlar, yani biraz da nankörlük gibi oluyo hiç mi bişey almadınız smile emoticon ” . Yoktan var mı edelim olumlu eleştriyi . (*!!Ortam biraz umutsuz olunca her şeyin sonuç olmadığını, sürece daha çok önem verdiklerini , geçen dönem projelerin yüzde 70ine AA verdiklerinden bahsettti. Son zamanlarda tekrar iletişim kurduk hoca ve asistanımızla. İkisi de ayrı ayrı bizim eforumuzun farkında olduklarını ve ne olursa olsun karşılıksız kalmayacağını söyledi.!!)



Ek bilgi 3 : projenin çalışmama durumu sıkça oluyomuş, bir çok hoca da kendileri son sınıfken yaşamış böyle bişey



Ek süre almadan önce , proje teslimine 3 gün kalmışken diğer hoca dedi ki “arduino hızı yetmez ki, yapamazsınız bunla” . Neredeydiniz hocam... Projedeki diğer pahalı olabilecek edavat ise açı ve açısal hız ölçmek için kullanılan “encoder” idi. Bundan 5 yıl önce gruplara 2500 ppr hassasiyetli encoder sağlanırken, bize verilen 100 ppr idi. (doğru orantı gibi düşünebilirsiniz) . Bizim hatamız bunu zamanında anlayıp hocadan rica edip daha hassas bi encoder almamak oldu. Anladığımız zaman eski projede kullanılan encoder’ı sökmek istedik, ama çalışan projeyi bozup bişey almak saçmaydı tabi, izin vermediler. Genel olarak proje yapmanın rapor teslimi olmadığını, gerçekten çalışıp ortaya artık bir an önce bişeyler çıkarmamız gerektiğini çok geç anladık, o da bizim hatamız oldu. Bir yerden başlamak lazım. (raporlar tamamen formalite, sabahladığımız raporlara asistanın toplamda 1.5 dakikasını ayırdığını öğrendiğimizde iş işten geçmişti, öğüt olarak bu bilgiyi herkese yayın çünkü asıl kritik olay bu)


Sonuç olarak, ertelenmiş demo günü geldi, biz mucizevi bi şekilde aleti çalıştırıp demo yapacak hale geldik, elimizdeki aletlerle sanırım yapılabilecek en güzel şeyi yaptık. Encoder ve arduino kısıtları yüzünden dönem başı hayal edilen performansı alamadık, ama gene hoş oldu . (şuanki halini merak edenler varsa, benim instagramda var)


Demoda hoca bizim çökük ve mutsuz olduğumuz üzerine tekrar konuşmak istedi, “ne zaman geldiniz de yardımcı olmadık arkadaşlar” dedi, bazı yerlerden bizim sıkıntı yaşadığımızı duymuş. Sıkıntılarınızı paylaşmazsanız çözemeyiz dedi, haklıydı, ama sıkıntıyı paylaşmayı denediğimizde bile yüzde birini bile anlamayacak şekilde yüzümüze bakıyordu. Dediğim gibi, uzun süre önce yardım istemeyi bırakmıştık zaten. Neyse, üzülmüş durumun böyle olmasına , “ben hep sizle ilgilenmeye çalıştım öyle olmadı mı workshoplarda uzun uzun tartışmadık mı?” dedi, cevap veremedik, hayır hocam alakasız şeylerden konuştuk ayrıca en önemli workshoptan erken çıkıp diğer çok önemli workshopa da herkes geldikten sonra arayıp 1 hafta ertelettiniz, hatta sonrasındaki demo sunumuna da gelmediniz bile diyemedik. Sonra aleti çalıştırdık, gösterdik, anlattık. Diğer hoca (arduino olmaz diyen) bizim hocamıza dönüp “100 ppr encoder ile iyi bile yapmışlar” dedi. Bir şekilde bunu başarmamış olmamızdan mutlu gibilerdi, ya da bana öyle geldi. Demonun bi kısmında bizim hoca dedi ki ;





“

Motor bu mu ?

”


“Hayır hocam, encoder o”





Motor dönen bişey, çok basitçe , dönerek bişeyleri hareket ettirmeye yarıyo, hani neredeyse dünya üzerindeki bütün makinelerde var ... Encoder ise bişey dönerken onun açısını, hızını ölçmeye yarıyo , zaten pendulumun üstüne motor takmanın mantığı ne hocam. Yanlış duymadınız, odtü makina dizayn dersi hocası, encoderı motor sanıyor. Sonra da diyo ki ne zaman ilgilenmedik. Pes . (dersi vermeyen diğer 2 hoca çok ilgilendi demiştim ya, onlardan bir tanesi bizim demomuzun gerçek saatinden yarım saat önce gelip bizle ilgilendi, aleti inceledi, destek verdi. Hatta yanında elektronikten bu konunun uzmanı bir arkadaşını da getirmiş. Bizimkiler 1 saat gecikti demoya)



Sonuçta da gerçekten dedikleri gibi oldu, emeğimizin karşılığını (493saat = aralıksız 20gün) inanılmaz iyi bir şekilde “ BB ” harf notu ile aldık



(not : bu yazıyı notlar açıklanmadan önce yazdım, ne olur ne olmaz diye paylaşmıyım dedim, şimdi veriyorum yayına)